10 NOBELPRIJZEN VOOR HET UNITAIRE BELGIË, 0 VOOR HET FEDERALE !
De B.U.B. feliciteert François Englert voor het verkrijgen van de Nobelprijs in de Fysica. De professor van de Université Libre de Bruxelles (ULB) bevindt zich nu in het gezelschap van Röntgen, Curie, Marconi, Planck, Einstein, Heisenberg, Fermi et vele andere groten van de geschiedenis. Het is de elfde Belg die de Nobelprijs wint, maar, indien het Belgisch wetenschapsbeleid niet herenigd wordt, kan het weleens de laatste zijn in de exacte wetenschappen.
Tijdens de jaren 1960 ontwikkelde François Englert a de theorie van het mechanisme dat aan de basis ligt van het begrijpen van de oorsprong van de massa van de subatomaire deeltjes, het « boson »-deeltje, ook wel het « Gods-deeltje » genoemd. Jammer genoeg overleed in 2011 in Robert Brout die de theorie met hem bedacht. Professor Englert deelt de prijs met de Brit Higgs die op onafhankelijke wijze dezelfde theorie uitwerkte.
Wat is het mechanisme van het Brout-Englert-Higgs boson ? Een atoom bestaat uit protonen en neutronen (die de kern vormen), alsook uit electronen (die rondom de kern cirkelen). Welnu, er bestaan twee soorten elementaire deeltjes : de « fermionen » (waar het elektron deel van uitmaakt) en de « bosons », waar het beroemde Higgs-deeltje toe behoort (of, beter gezegd, Brout-Englert-Higgs). Eertijds meende men dat de elementaire deeltjes een nul-massa hadden, wat in werkelijkheid onmogelijk is. Immers, hoe kan men verklaren dat het samenkomen van elementaire deeltjes die geen massa hebben uitmondt in materie (een steen,…) die wel een massa heeft ?
In 1964 stelden Brout, Englert en Higgs voor om het standaardmodel aan te vullen met een nieuw deeltje, een “boson”, die haar massa aan de andere deeltjes overdraagt. De deeltjes verkrijgen zo massa door te interageren met het Brout-Englert-Higgs-veld, dat door het boson met dezelfde naam gedragen wordt. Gaandeweg werd dit idee een steunpilaar van de deeltjesfysica, in die mate dat het Brout-Englert-Higgs-boson, tot het “Godsdeeltje” omgedoopt werd. Nochtans waren er vijftig jaar nodig om het bestaan van deze theorie te bevestigen. Op 4 juli 2012 kon het deeltje voor de eerste keer geobserveerd worden door de Large Hadron Collider van het CERN in Genève.
Laten we ons niettemin geen rad voor de ogen draaien. De laatste Belgische Nobelprijs dateert al van 1977. Alle Belgische Nobelprijzen hebben te maken met ontdekkingen of creaties die dateren van vóór de invoering van het federalisme. Z ois de prijs van Englert immers een beloning voor een in de jaren ’60 uitgevoerd werk, toen België nog op alle vlakken een unitaire staat was, met een nationaal wetenschapsbeleid. In 1988 werd dit beleid – en dus ook de middelen – gesplitst tussen de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten, met een duidelijke vermindering van de efficiëntie van de financiering tot gevolg.
De (gedeeltelijke) splitsing van het Belgische wetenschapsbeleid en van het Belgisch Onderwijs tijdens de jaren 1980 heeft België dus Nobelprijzen gekost ! De hierna volgende lijst van Belgische Nobelprijzen uit het verleden spreekt wat dat betreft boekdelen :
1904 : Nobelprijs voor de Vrede voor het Institut de Droit International
1909 : Nobelprijs voor de Vrede voor Auguste Beernaert 1911 : Nobelprijs voor de Literatuur voor Maurice Maeterlinck
1913 : Nobelprijs voor de Vrede voor Henri La Fontaine
1919 : Nobelprijs voor de Geneeskunde voor Jules Bordet
1938 : Nobelprijs voor de Geneeskunde voor Corneille Jean-François Heymans
1958 : Nobelprijs voor de Vrede voor Pater Dominique Pire
1974 : Nobelprijs voor de Geneeskunde voor Christian de Duve
1977 : Nobelprijs voor de Chemie voor Ilya Prigogine
2013: Nobelprijs voor de Fysica voor François Englert
De B.U.B. vraagt derhalve onmiddellijk een volledige herfederalisering van het wetenschapsbeleid in België zodat het wetenschappelijk onderzoek wordt gestimuleerd en België geen Nobelprijzen meer kwijtspeelt.
10 PRIX NOBEL DE LA BELGIQUE UNITAIRE CONTRE 0 DE LA BELGIQUE FEDERALE !
Le B.U.B. félicite François Englert pour avoir obtenu le Prix Nobel de Physique. Le professeur de l’Université Libre de Bruxelles (ULB) se trouve maintenant en compagnie de Röntgen, Curie, Marconi, Planck, Einstein, Heisenberg, Fermi et d’autres grands de l’histoire. C’est le onzième Belge qui gagne le Prix Nobel, mais si la politique scientifique belge n’est pas réunifiée, ce sera peut-être le dernier dans les sciences exactes.
Pendant les années 1960, François Englert a développé la théorie du mécanisme contribuant à la compréhension de l’origine de la masse des particules subatomiques, la particule de « boson », aussi appelée « particule de Dieu ». Malheureusement, son collaborateur belge, Robert Brout, avec qui il avait conçu la théorie, est décédé en 2011. Le professeur Englert partage le prix avec le Britannique Higgs qui avait trouvé la même théorie de façon indépendante.
Qu’est-ce le mécanisme du boson de Brout-Englert-Higgs ? Un atome est composé de protons et de neutrons (qui forment le noyau), ainsi que d’électrons (qui gravitent autour du noyau). Or, il existe deux familles de particules élémentaires: celle des “fermions” (dont fait partie l’électron) et celle des “bosons”, dont fait partie le fameux boson de Higgs (ou, plus précisément, Brout-Englert-Higgs). Jadis, on pensait que les particules élémentaires avaient une masse nulle, ce qui ne correspond pas à la réalité. En effet, comment expliquer que la réunion de particules élémentaires dépourvues de masse débouche sur de la matière (une pierre,…) qui eux, ont une masse?
En 1964, Brout, Englert et Higgs proposèrent d’ajouter au modèle standard une nouvelle particule, un “boson”, qui confère sa masse à toutes les autres particules. Les particules acquéraient une masse en interagissant avec le champ de Brout-Englert-Higgs, porté par le boson du même nom. Cette idée est devenue au fur et à mesure un pilier du modèle standard de la physique des particules, au point que le boson de Brout-Englert-Higgs, a été rebaptisé la “particule de Dieu”. Toutefois, cinquante ans furent nécessaires pour prouver l’existence de cette théorie. Le 4 juillet 2012, la particule a pu être observée pour la première fois grâce au Grand collisionneur de hadrons du CERN à Genève.
Toutefois, ne nous voilons pas la face. Le dernier Prix Nobel belge remonte déjà à 1977. Tous les Prix Nobel belges ont trait à des découvertes ou des créations d’avant le fédéralisme. Le Prix d’Englert est en effet une compensation pour un travail réalisé dans les années 1960, lorsque la Belgique était sur tous les plans un Etat unitaire avec une politique scientifique nationale. C’est en 1988 que cette politique et donc aussi les budgets ont été scindés entre l’Etat fédéral, les communautés et les régions, ce qui a entraîné une dilution des moyens financiers pour la recherche et une diminution nette de l’efficacité du financement.
La scission (partielle) de la politique scientifique et de l’enseignement belge pendant les années 1980 a donc coûté des Prix Nobel à la Belgique ! Le tableau suivant des Prix Nobel belges du passé est éloquent à cet égard :
1904 : Prix Nobel de la Paix pour l’Institut de Droit International
1909 : Prix Nobel de la Paix pour Auguste Beernaert
1911 : Prix Nobel de Littérature pour Maurice Maeterlinck
1913 : Prix Nobel de la Paix pour Henri La Fontaine
1919 : Prix Nobel de Médecine pour Jules Bordet
1938 : Prix Nobel de Médecine pour Corneille Jean-François Heymans
1958 : Prix Nobel de la Paix pour le Père Dominique Pire
1974 : Prix Nobel de Médecine pour Christian de Duve
1977 : Prix Nobel de Chimie pour Ilya Prigogine
2013: Prix Nobel de Physique pour François Englert
Le B.U.B. demande donc d’urgence une refédéralisation intégrale de la politique scientifique en Belgique pour que la récherche scientifique soit stimulée et que la Belgique ne perde plus de Prix Nobel.
