THATCHER WAS OVERTUIGD UNITARIST – THATCHER ETAIT UNE UNITARISTE CONVAINCUE

Thatcher ontmoet Martens en Tindemans in 1985 - Thatcher rencontre Martens et Tindemans en 1985
Thatcher ontmoet Martens en Tindemans in 1985 – Thatcher rencontre Martens et Tindemans en 1985 (Belga)

THATCHER : DE DOOD VAN EEN ULTRA-LIBERAAL EN EEN UNITARISTE

Op maandag 9 april 2013 overleed de vroegere Britse eerste minister Margaret Thatcher aan een hartstilstand. Geliefd bij de ene en gehaat door de andere bestuurde de “Ijzeren Dame”, zoals ze genoemd werd, het Verenigd Koninkrijk van 1979 tot 1990. Haar sociaal-economische politiek was heel controversieel, maar niemand zal ontkennen ze een hekel had aan separatistische stromingen. Ze bekritiseerde ook het Belgische sociaal systeem en het federalisme.

1)      Een zeer liberale politica

Wat betreft het Belgische sociaal systeem is de centrumpartij B.U.B. het niet eens met de kritiek van Thatcher, ook al is het systeem niet perfect en kan het verbeterd worden. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog genieten de Belgen van één van de beste systemen van sociale zekerheid van de wereld, wat de internationale klasseringen bevestigen. De levensverwachting in België is ook licht hoger dan die in Groot-Brittannië (79,77 jaar tegen 79,53 jaar voor de periode van 2005 tot 2010) (Bron: Verenigde Naties, Wikipedia).

Evenals België werd Groot-Brittannië zwaar door de economische crisis van de jaren 70 en 80 getroffen, die de regeringen van beide landen ertoe gedwongen heeft de koolmijnen te sluiten, wat heel wat frustratie en armoede met zich meebracht. Maar het Britse systeem heeft niet zo goed de sociale schok opgevangen als het Belgische.

2)      Een overtuigde unitariste 

In 1982 leidde Thatcher met succes een oorlog tegen Argentinië, dat de Britse Falklandeilanden bezette. Maar ze verzette zich ook tegen de Schotse en de Noord-Ierse separatisten. Wegens de aanslagen van de IRA beschouwde ze de separatistische Ierse beweging als een separatistische bende waarmee elke onderhandeling onmogelijk was.

De B.U.B. deelt de kritiek van Thatcher op het Belgisch federalisme, een systeem dat tijdens de regeerperiode van Wilfried Martens, de Belgische eerste minister die België tijdens dezelfde periode bestuurde als Thatcher het Verenigd Koninkrijk, sterk ontwikkeld werd. Thatcher, die het hoofd moest bieden aan de onafhankelijkheidsdrang van bepaalde Schotten, Noord-Ieren en Welshmen, kon natuurlijk geen staatssysteem goedkeuren dat de echte of vermeende verdeling van het land nog meer benadrukt. Of men nu socialist of liberaal is, het valt moeilijk te ontkennen dat ze op dat vlak gelijk had.

Wilfried Martens verwoordde het standpunt van Thatcher op deze wijze: “Ze zei dat de Belgen het verkeerde systeem hadden.” […] “Al bij al was ze zeer denigrerend over België, over ons sociaal systeem en over het federalisme.” (Het Belang van Limburg, 9 april 2013, p. 7). We lezen hier wel tussen de lijnen dat Thatcher niet zozeer België bekritiseerde, maar de manier waarop het bestuurd werd (en nog steeds wordt).

Een anekdote uit 1999 toont dit aan: toen ze een bezoek bracht aan de Belgische ondernemer Roger De Clerck in zijn woning in West-Vlaanderen om de 75ste verjaardag van deze Belgische miljonair te vieren, had deze de Europese, Britse en Amerikaanse vlaggen aan zijn gevel uitgehangen terwijl hij vergeten was eveneens de Belgische vlag te laten wapperen. Thatcher merkte dit op en eiste dat de Europese vlag onmiddellijk door de Belgische vlag vervangen werd, “zoals bij de Bevrijding”, zei ze aan Roger De Clerck. Haar bevel werd (uiteraard) onmiddellijk uitgevoerd.

Spijtig genoeg voor haar en in zekere zin ook voor de eenheid van het Verenigd Koninkrijk heeft de eerst in Schotland in 1987 en een jaar later in Engeland ingevoerde “poll tax” (lokale belasting) haar in 1990 tot ontslag gedwongen. Deze vergissing heeft misschien ook het unitaire karakter van de Britse staat aangetast wat Noord-Ieren, Schotten en Welshmen ertoe heeft aangezet om meer autonomie op te eisen (the process of devolution). De krant “New Statesman” schreef het zo in een tekst op haar website van 26 februari 2009:

 “It was the poll tax, more than any other facet of Thatcherism, that ensured the disintegration of the old unitary British state. […] Thatcher was a sincere Unionist who thought she understood the Scots, and that they would eventually come round. Her enduring legacy, however, may be the disintegration of the British state she loved.”

3)      Conclusie

De balans van 11 jaar Thatcherisme voor de Britse staat is dus matig, maar een separatist kan haar erfenis niet opeisen als hij of zij zichzelf niet belachelijk wil maken. 

Thatcher (et George Bush senior) en visite cher "Boer" De Clerck en Belgique en 1999 - Thatcher (en George Bush senior) op bezoek bij "Boer" De Clerk in België in 1999 (Belga)
Thatcher (et George Bush senior) en visite cher “Boer” De Clerck en Belgique en 1999 – Thatcher (en George Bush senior) op bezoek bij “Boer” De Clerk in België in 1999 (Belga)

THATCHER : LA MORT D’UNE ULTRA-LIBERALE ET D’UNE UNITARISTE

Lundi 9 avril 2013, l’ancienne première ministre britannique, Margaret Thatcher, est décédée d’un infarctus. Adorée par les uns et détestée par les autres, la « Dame de fer », comme elle était dénommée, gouvernait le Royaume-Uni de 1979 à 1990. Sa politique socio-économique fut très controversée, mais personne ne niera qu’elle détestait les tendances séparatistes. Elle critiqua aussi la Belgique pour son système social et son fédéralisme.

1)      Une femme politique très libérale

En ce qui concerne le système sociale belge, le B.U.B., parti centriste, n’est pas d’accord avec la critique de Thatcher, même si le système n’est pas parfait et peut être amélioré. Depuis la fin de la seconde guerre mondiale, les Belges bénéficient d’un des meilleurs systèmes de sécurité sociale au monde, ce que les classements mondiaux confirment. L’espérance de vie en Belgique est aussi légèrement supérieure à celle de la Grande-Bretagne (79,77 ans contre 79,53 ans pour la période de 2005 à 2010) (source : Nations Unies, Wikipedia).

Tout comme la Belgique, le Royaume-Uni a été gravement touché par la crise économique des années 70 et 80, qui a forcé les gouvernements des deux pays à fermer les mines de charbon entraînant beaucoup de frustration et de pauvreté. Mais le système britannique n’a pas aussi bien amorti le choc social que le système belge.

2)      Une unitariste convaincue

En 1982, Thatcher menait avec succès la guerre contre l’Argentine qui occupait les Iles Malouines britanniques. Mais elle s’opposait aussi avec force aux séparatistes écossais et irlandais du Nord. Vu les attentats perpétrés par l’IRA, elle considérait le mouvement séparatiste irlandais comme une bande de terroristes, avec lequel toute négociation était impossible.

Le B.U.B. partage la critique de Thatcher sur le fédéralisme belge, un système qui a connu un développement important sous le mandat de Wilfried Martens, le premier ministre belge, qui dirigeait la Belgique durant la même période que Thatcher gouvernait le Royaume Uni. Confrontée aux volontés autonomistes de certains Ecossais, Nord-Irlandais et Gallois, Thatcher ne pouvait évidemment approuver un système institutionnel qui accentue davantage la division réelle ou fictive du pays. Qu’on soit socialiste ou libéral, force est de reconnaître qu’elle avait raison sur ce point.

Wilfried Martens formulait le point de vue de Thatcher ainsi : « Elle disait que les Belges avaient un mauvais système. […] Tout compte fait, elle dénigrait la Belgique, notre modèle social et le fédéralisme » (Het Belang van Limburg, 9 avril 2013, p. 7). Nous lisons cependant entre les lignes que Thatcher ne critiquait pas la Belgique en tant que telle, mais la façon dont elle était (et est toujours) gouvernée.

Une anecdote de 1999 le démontre : lorsqu’elle rendait visite à l’entrepreneur belge Roger De Clerck dans sa demeure en Flandre occidentale pour célébrer le 75ième anniversaire de ce Belge millionnaire, celui-ci avait mis les drapeaux européen, britannique et américain à sa façade tout en oubliant de pavoiser également le drapeau belge. Thatcher le remarqua et exigea que le drapeau européen soit immédiatement remplacé par le drapeau belge, « comme à la libération », disait-elle à Roger De Clerck. Son ordre fut (évidemment) exécuté sur le champ.

Malheureusement pour elle et dans un certain sens aussi pour l’unité du Royaume-Uni, l’introduction de la « poll tax » (taxe locale), d’abord en Ecosse en 1987 et un an plus tard en Angleterre, l’a conduite à la démission en 1990. Cette erreur a peut-être aussi affecté le caractère unitaire de l’Etat britannique motivant les Nord-Irlandais, les Ecossais et les Gallois à exiger plus d’autonomie « process of devolution »). Le journal « New Statesman » l’énonçait ainsi dans un texte publié sur son site le 26 février 2009 :

“It was the poll tax, more than any other facet of Thatcherism, that ensured the disintegration of the old unitary British state. […] Thatcher was a sincere Unionist who thought she understood the Scots, and that they would eventually come round. Her enduring legacy, however, may be the disintegration of the British state she loved.”

3)      Conclusion

Le bilan de 11 ans de thatchérisme est donc mitigé pour le Royaume-Uni, mais un séparatiste ne peut récupérer son héritage sans perdre la face.